BİLEŞİKLER VE FORMÜLLERİ
Farklı elementlere ait atomların belirli oranlarda bir araya gelerek bağ yapmasıyla oluşan yeni ve saf maddeye bileşik denir.
Bileşikler kendilerini oluşturan elementlerden tamamen farklı fiziksel ve kimyasal özelliklere sahiptir.
Bileşikler moleküler yapıda olabilecekleri gibi, olmayabilirler de. Örneğin su, su moleküllerinden oluşur. Çünkü suyu oluşturan hidrojen ve oksijen arasında kovalent bağ vardır.( amonyak, karbondioksit, basit şeker, kükürtdioksit gibi.)
Bileşikler moleküler yapıda değilse, bileşiği oluşturan atomlar arasında iyonik bağ vardır. Bu tür bileşiklere iyonik yapılı bileşik denir. İyonlar yığınlar halinde düzgün bir örgü oluşturur.
( kalsiyumoksit, sodyumiyodür gibi.)
Bileşikler içerdikleri elementlere göre adlandırılır. Bileşikleri göstermek için element sembollerini kullanırız. Bunlara formül denir. Bir bileşik formülünde, o bileşiği oluşturan elementlerin sembolleri ve o elementin atomlarından kaç tane olduğu yazılır. Örneğin:
CO de 1 karbon atomu, 2 oksijen atomu,
HCI’de 1 hidrojen atomu, 1 klor atomu,
C H O ‘da 6 karbon, 12 hidrojen, 6 oksijen atomu vardır.
Saf maddeler
Her yerinde aynı özelliğe sahip olan maddelere saf madde denir.
Saf maddeler aynı cins atom yada moleküllerden meydana gelir.
Saf maddelerin öz kütle, çözünürlük, öz ısı, erime noktası ve kaynama noktası gibi ayırt edici özellikleri vardır.
Saf maddeler, kendi içinde element ve bileşik olarak iki kısma ayrılır.
1.Element
2.Bileşik
Element: Aynı cins atomlardan meydana gelen maddeye denir.
Elementler fiziksel veya kimyasal yollarla daha basit maddelere ayrılmaz.
Genel olarak elementler kimyasal özelliklerine göre metal, ametal ve soy gazlar olmak üzere üçe ayrılır.
Bileşikler: İki ya da daha fazla cins atomdan meydana gelen saf maddeye denir.
Bileşikler;
Elementlerin belirli oranlarda birleşmesiyle meydana gelir.
Kendisini oluşturan elementlerin özelliklerinden tamamen farklı özellik taşır.
Kendilerini oluşturan elementlere kimyasal yollarla ayrıştırılabilir.
Bileşiklerin Ayrıştırılması:
Elementler daha basit maddelere ayrıştırılamaz. Ancak bileşikler kendilerini oluşturan elementlere veya daha basit bileşiklere ayrıştırılabilirler. Fakat bu karışımlarda olduğu gibi fiziksel yöntemlerle olmaz.
Bileşikler kimyasal yollarla bileşenlerine ayrıştırılabilirler.
1. Isı ile ayrıştırma:
Bazı bileşikler ısıtıldığında kimyasal değişmeye uğrayarak daha basit maddelere ayrışabilirler.
Örnek: Civaoksit ---> Civa + Oksijen
2. Elektrik enerjisi ile ayrıştırma (Elektroliz)
Elektroliz kaplamacılıkta yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir.
Elektrolizle bir bileşik kendisini oluşturan elementlere ayrıştırılabilir.
Örneğin su elektrolizle ayrışabilen bir bileşiktir.
Elektroliz.Su---> Hidrojen + Oksijen
Element, Bileşik ve Karışımın Özellikleri
ELEMENT BİLEŞİK KARIŞIM
Elementlerden Bileşik Oluşturulması
Elementlerin birleşerek bileşik oluşturmasına sentez denir. Hidrojen ve oksijenin birleşmesiyle su oluşur, bu olaya suyun sentezi denir.
Bitki yapraklarında ışıkla gerçekleşen su ve karbondioksitin birleşmesi olayına fotosentez denir.
• Elementler bileşik haline gelirken kendi özelliklerini kaybederler. Yeni özelliklerde madde oluşur.
• Elementler bileşik oluştururken belli oranlarda birleşirler.
• Bileşikler kendilerini oluşturan elementlerin özelliklerini taşımaz.
Demir + Kükürt ısı Demir sülfür
Demirsülfür kendini oluşturan maddelerin özelliklerini taşımaz Örneğin mıknatıs demir tozlarını çekerken demir sülfür bileşiğine etki etmez.
Kömürün yanması:
Kömür karbon içerir, kömürün oksijenle yanması sonucunda karbondioksit oluşur. Karbondioksit bir bileşiktir.
Karbon + Oksijen Karbondioksit
